Hoe leer je je hond trucjes?

Je hebt ze vast wel online gezien, van die honden die meer trucjes kunnen dan jij ooit voor mogelijk had gehouden. Vol goede moed wil jij ook aan de slag, maar al snel vraag je je wat af: hoe hoe kan ik mijn hond al die gave trucjes leren? Daar heb ik het antwoord op!

Kijk naar het lichaam en energie niveau van je hond

Ga eerst na of je hond geschikt is om trucjes te leren en welke trucjes je hond zou kunnen. Zeer grote en logge honden kunnen lang niet alles wat een slanke middelmaat hond kan. Elk lichaam komt zo met zijn voor- en nadelen. Een Duitse dog zal nooit tussen je bennen slalommen (behalve als je mega lange benen hebt). Een chihuahua zal niet door je armen springen als je rechtop staat.

Van een hond met een laag energieniveau hoef je geen spectaculaire snelle show te verwachten. Je kan hem wel op zijn eigen tempo leuke trucjes aanleren. Een hond met een hoog energieniveau zal meer plezier beleven als je een hoog tempo in de uitvoering van je trucjes houdt, als hij het eenmaal onder de knie heeft.

Houd er rekening mee dat rassen die gefokt zijn om met mensen te werken meestal sneller gemotiveerd zijn om trucjes met je te doen, dan zelfstandig werkende rassen. Laat je hierdoor niet tegenhouden! Ik ken persoonlijk iemand die haar Duitse dog heeft leren zwaaien op commando. Online vind je genoeg voorbeelden van honden waarvan je geen trucjes zou verwachten, zoals Beagles, maar waarbij het toch echt mogelijk blijkt te zijn. Bij sommige honden heb je gewoon wat meer geduld nodig en moet je je training in kleinere stapjes opbreken.

Bij sommige honden heb je gewoon wat meer geduld nodig en moet je je training in kleinere stapjes opbreken.

Wat motiveert jouw hond?

Zoals jij niet naar je werk gaat voor enkel en alleen een high five, gaat het je ook niet lukken om je hond trucjes te leren met een aai over z’n bol (uitzonderingen daargelaten). De meeste honden kan je wel motiveren om iets voor je te doen als je een leuk speeltje in je handen hebt of wat lekkers om te eten.

Kijkt jouw hond nou niet op of om naar een speeltje of eten, dan kan je opzoek gaan naar iets anders dat hem wel motiveert. Echter zijn dat vaak lastige dingen om je hond mee te gaan belonen.

Wat je wel zou kunnen doen is de waarde van het speeltje en voer te verhogen. Dit kan je op verschillende manieren doen.

De eerste is door alleen bij het trainen een heel speciaal en geweldig speeltje te gebruiken of iets dat je hond ontzettend lekker vind. Buiten de trainingen om heeft je hond hier nooit toegang toe. Het is wel belangrijk om dit geweldige speeltje of voer regelmatig te veranderen of om te wisselen met iets anders, zodat het interessant blijft.

Een andere optie is om je hond een tijdje geen eten te geven of niet met hem te spelen. Bijvoorbeeld: Als je normaliter je hond om 8 uur ’s ochtends altijd voert, dan sla je dit over en ga je om 11 uur ’s ochtends met hem trainen. Als hij hongerig is zal hij zich beter op je focussen als je voer bij je hebt en is hij meer bereid om te doen. Hetzelfde geldt voor een speeltje.

Zoals jij niet naar je werk gaat voor enkel en alleen een high five, gaat het je ook niet lukken om je hond trucjes te leren met een aai over z’n bol

Operante conditionering

Bij het aanleren van trucjes maak je gebruik van operante conditionering. Bij operante conditionering leert de hond dat hij zelf invloed kan uitoefenen op zijn omgeving. Zijn gedrag zorgt ervoor dat er bepaalde dingen gaan gebeuren of dat hij dat kan voorkomen.

Ik zal er niet te diep op in gaan, maar gedrag kan toenemen of afnemen door bekrachtigingen en straffen.

Gedrag neemt toe bij positieve en negatieve bekrachtiging. Gedrag neemt af bij positieve en negatieve straf.

Gedrag laten toenemen

Bij positieve bekrachtiging wordt er een prikkel toegediend die door het dier als prettig wordt ervaren, waardoor het gedrag toeneemt. Een voorbeeld hiervan is een koekje geven wanneer de hond netjes gaat zitten.

Bij negative bekrachtiging wordt er een prikkel wordt weggenomen die door het dier als onplezierig wordt ervaren, waardoor het gedrag toeneemt. Een voorbeeld hiervan is met je hand om de kont van je hond drukken om hem te laten zitten. Hij vind de druk vervelend en gaat zitten om van de druk af te komen.

Gedrag laten afnemen

In het geval van positieve straf wordt er een onaangename prikkel toegediend, waardoor het gedrag afneemt. Goede voorbeelden zijn lastig te vinden, omdat er in veel gevallen sprake is van negatieve bekrachtiging. Bij positieve straf moet het gedrag nooit meer voorkomen.

In de meeste gevallen gaat de hond het gedrag alleen niet laten zien in bepaalde context. Zo trekt hij alleen niet aan de lijn als hij een gentle leader om heeft. Het gedrag van trekken zal niet afnemen, maar de druk op de neus is de hond actief aan het vermijden. Op die manier zijn een gentle leader en soort gelijke producten vaak verkeerd bestempeld als correctie middel. Veel mensen zullen je ook vertellen dat hun hond gedrag nog steeds laat zien ook al denken ze te hebben gecorrigeerd. Ook al zeg je steeds “nee” als je hond je pantoffels pakt, hij blijft het doen.

Negatieve straf is wel iets dat veel gebruikt wordt om gedrag af te laten nemen. Bij negatieve straf wordt er iets weggenomen van het dier wat hij als prettig ervaart, zodat het gedrag afneemt. Een voorbeeld hiervan is stoppen met trainen wanneer je hond gaat blaffen, zodat je hond stopt met blaffen.

Ik snap dat dit allemaal lastig is, maar het belangrijkste om te weten is dat je bij het aanleren van trucjes het beste gebruik kan maken van positieve bekrachtiging.

Belangrijk: een bekrachtiging of straf is iets dat de ontvanger (in dit geval de hond) ervaart als plezierig of onaangenaam. Dit kan dus iets anders zijn dan wat de gever (jij als eigenaar) denkt dat een bekrachtiging of straf is. Veel honden vinden een aai over hun bol niet zo bijzonder, terwijl menig hondeneigenaar wel denkt dat dit het geval is.

Leermethodes

Om je hond trucjes te leren moet je een methode hebben om dat te doen. Er zijn verschillende methodes om je hond wat aan te leren.

Luring

Bij luring lok je je hond in de gewenste positie. Dit is een methode die ik zelf heel veel gebruik. Door in je hand wat lekkers of leuks te houden kan je je hond achter je hand aanlokken om hem nieuwe trucjes te leren.

Een voorbeeld hiervan is je hond te laten zitten door je hand vlak boven zijn hoofd te houden en naar achteren te bewegen. Om je hand te kunnen blijven volgens moet hij gaan zitten.

Het is makkelijke manier om je hond snel wat te leren. Je moet er wel rekening mee houden dat je het gebaar van je hand er wel weer uit moet trainen.

Prompting

Bij prompting geef je hints voor het gedrag dat je wilt. In de hondentraining wordt dit meestal gedaan met een gebaar of fysiek. Prompting wordt veel gebruikt in combinatie met luring, maar dat hoeft niet persé het geval te zijn. Het is vaak juist fijn dat de hond niet het eten ziet of ruikt dat je hebt, zodat hij zich beter kan focussen op wat je wilt en niet alleen maar aandacht heeft voor het eten.

Voorbeeld: pole weaves. Vaak wordt dit aangeleerd door horizontale gebogen draden aan de palen te bevestigen. Deze bogen zorgen ervoor dat de hond niet anders kan dan door de paaltjes heen slalommen. Als de hond er met dit hulpmiddel soepel en snel doorheen beweegt gaat het hulpmiddel langzaam weggehaald worden. Er wordt steeds meer weggehaald totdat alleen de paaltjes er nog staan.

Een ander voorbeeld is een hond strak naast je laten zitten of lopen door het aan te leren naast een muur, zodat de hond niet anders kan dan strak naast je blijven.

Maar ook je hand bij luring kan gezien worden als een prompt.

Het nadeel van prompting is dat je de hulpmiddelen langzaam moet afbouwen. Als je te lang wacht met het afbouwen is het haast onmogelijk om het te doen zonder je hulpen.

Shapen

De technische term van shapen is differentiële bekrachtiging met opeenvolgende benaderingen. Bij shapen heb je een uiteindelijk gedrag in gedachten en ga je elk kleine stapje belonen die je hond maakt dat in de richting komt van het gewenste gedrag.

Bij shapen begin je met het versterken van de eerste benadering, tot het zonder aarzeling wordt uitgevoerd. Daarna beloon je een betere benadering en beloon je de eerste benadering niet meer. Op deze manier ga je steeds door tot je doel is bereikt. Heeft je hond moeite met de volgende criteria, dan moet je de stap kleiner maken.

Een voorbeeld hiervan is je hond op een grote omgedraaide bak laten staan. Je begint met belonen als je hond alleen naar de bak kijkt. Herhaal dit een paar keer, zodat je hond doorheeft wat je van hem verwacht. Hierna verhoog je de criteria en beloon je pas als hij een stapje dichterbij komt. Om deze manier ga je je criteria steeds verder verhogen, tot je hond het gewenste gedrag uitvoer. Hij moet dus steeds dichterbij de bak komen, waarna er één pootje op moet komen te staan, dan twee, drie en tenslotte vier poten op de bek.

Bij shapen is een goede timing erg belangrijk, zodat je hond weet waarvoor je hem beloond.

Shapen is een techniek die komt uit het trainen van dolfijnen. Deze leermethode wordt heel veel gebruikt bij wilde dieren in gevangenschap, zodat de verzorgers de dieren zonder problemen lichamelijk kunnen checken en medicatie toedienen.

Shapen is echter ook steeds populairder in hondentraining, omdat de hond zelf moet uitvogelen wat er van hem verwacht wordt. Maak de stappen niet te groot, omdat dat voor frustratie kan zorgen.

Juiste timing van het commando geven

Bij luring en prompting ga je bezig met een commando geven als je hond het trucje door heeft en dit 9/10 correct uitvoert. Geef het commando vlak voordat je het signaal geeft voor het uitvoeren van het trucjes. Op die manier gaat het commando voorspellen wat er gaat gebeuren en heb je uiteindelijk alleen het commando nodig om het gedrag te laten gebeuren.

Bij shapen begin je met het geven van een commando op het moment dat het gewenste gedrag getoond wordt. Hierna ga je het commando steeds verder naar voren schuiven, totdat je het geeft voordat het gedrag getoond wordt. Uiteindelijk beloon je het gedrag alleen nog als je het gedrag hebt gevraagd.

Bekrachtigingsschema’s

Bekrachtigingsschema’s klinkt waarschijnlijk een stuk ingewikkelder dan het is, maar het is wel belangrijk om er wat vanaf te weten om je hond succesvol trucjes te leren. Ik zal niet alle soorten schema’s behandelen, want dat is helemaal niet interessant voor de gemiddelde hondeneigenaar. Ik zal je wel vertellen hoe je het beste je hond kan belonen tijdens het leren van trucjes.

Wanneer je je hond nieuwe trucjes gaat leren, dan beloon je elke keer als hij het juiste gedrag uitvoert. Na een tijdje heeft je hond het trucjes goed onder de knie en snapt hij wat je wilt wanneer je hem het commando geeft.

Zodra je hond het trucje doorheeft ga je niet meer elke keer belonen, maar wissel je wel en niet belonen met elkaar af. Het kan ook zijn dat je hond eerst een aantal gedragingen moet uitvoeren voordat je beloond. Om deze manier hoef je niet steeds te belonen en blijft je hond wel gemotiveerd om het gedrag uit te voeren.

Je doet er verstandig aan om een variabel schema aan te houden. Doe dus niet wel-niet-wel-niet of een ander schema met belonen, omdat honden vaak kunnen uitvogelen wanneer ze wel en niet een beloning kunnen verwachten. Hou het onvoorspelbaar voor ze om goede uitvoering van het gedrag te behouden.

Zorg voor een rustige omgeving

Wat echt heel belangrijk is als je je hond trucjes gaat leren is dat je altijd begint met een nieuw trucje aanleren in een rustige omgeving.

Ga ergens trainen waar je hond het goed kent, waar het rustig is en weinig tot geen afleidingen, zodat hij zich goed op jou kan focussen. Meestal is dit ergen in huis. Je gaat pas trainen in een drukkere omgeving met meer afleiding, als het trucje goed gaat in die rustige omgeving. Doe dit echter in kleine stapjes. Dus begin in je achtertuin, dan de voortuin, dan een rustig parkje in de buurt en ga zo maar door.

Hou het leuk

Zoals met alles het geval is bij leren: hou het leuk.

Voor een hond betekend moet je de trainingssessies komt houden. Hou 3 sessies van 15 minuten per dag aan als de max.

Je kan natuurlijk wel zo nu en dan langere sessie doen. Houd je hond dan wel goed in de gaten of hij het nog leuk vindt. Neem desnoods pauzes tussendoor, zodat je hond even de tijd heeft om op adem te komen en even lekker te snuffelen.

Voor sommige honden zijn 15 minuten al te lang en moet je al stoppen bij 5 minuten.

Als je hond wegloopt van je en niet meer wil luisteren, dan weet je zeker dat je te lang bent door gegaan.

Wissel de beloningen af om het extra leuk en interessant te houden. Zo geef je de ene keer wat lekker. De andere keer ga je even met je hond spelen en soms krijgt hij een aai over z’n bol.

Het blijft ook leuker als jij zelf weet waar je mee bezig bent. Leer welke stappen je moet nemen om het gewenste trucje aan te leren. Als dat je niet zelf lukt kun je YouTube filmpjes kijken om te leren welke stappen je moet nemen of je schaft een boek aan waarin dit staat uitgelegd.

Conclusie

Je leert je hond trucjes door eerst te kijken naar wat mogelijk is voor je hond en wat bij hem past. Vervolgens ga je opzoek naar iets dat jouw hond motiveert, zoals eten of een speeltje. Daarna ga je met behulp van positieve bekrachtiging en een leermethode die jou aanspreekt aan de slag. Begin met je hond altijd de belonen bij het uitvoeren van het trucje en verander dit later in variabel belonen.